Chapitres 2 (54-72), 10, 12, 15
GĪTĀ
DHYĀNAM
om
1 pārthāya pratibodhitām bhagavatā
nārāyanena svayam
vyāsena grathitām purāna muninā
madhye mahābhāratam
advaitāmrita varshinīm bhagavatīm
ashtā dashā
dhyāyinīm
amba tvām
anusamdadhāmi
bhagavad gīte
bhava dveshinīm
2 namo stute
vyāsa vishāla budhe
phullāravindāyata patra
netra
yena tvayā
bhārata tailapūrnah
prajvālito jñānamayah pradīpah
3 prapanna pārijātāya totravetraika pānaye
jñāna mudrāya krishnāya
gītāmrita duhe namah
4 sarvopanishado gāvo
dogdhā gopāla nandanah
pārtho vatsah
sudhīr bhoktā dugdham
gītāmritam mahat
5 vasudeva sutam
devam kamsa cānūra mardanam
devakī paramānandam krishnam vande jagad
gurum
6 bhīshma drona
tatā jayadratha jalā
gāndhāra nīlotpalā
shalya grāhavatī kripena
vahanī
karnena velākulā
ashvatthāma vikarna
ghora makarā
duryodhanāvartini
sottīrnā khalu
pāndavai ranā nadī
kaivartakah keshavah
7 pārāsharya vacah
sarojam amalam
gītārtha gandhotkatam
nānākhyānaka kesaram
hari kathā
sambodhanā bodhitam
loke sajjana
shat padair aharahah
pepīyamānam mudā
bhūyād bhārata pamkajam kalimala
pradhvamsi nah
shreyase
8
mūkam karoti vācālam
pangum langhayate
girim
yatkripā tam
aham vande
paramānanda mādhavam
9 yam brahmā
varunendra rudra marutah
stunvanti divyaih
stavaih
vedaih sānga
pada kramopanishadaih
gāyanti yam
sāmagāh
dhyānāvasthita tadgatena
manasā
pashyanti yam
yoginah
yasyāntam na
viduh surāsuraganā
devāya tasmai
namah
CHAPITRE
2
arjuna
uvāca
54 sthita-prājñasya kā
bhāshā
samādhi-sthasya keshava
sthita-dhīh kim
prabhāsheta
kim āsīta vrajeta kim
shrī bhagavān uvāca
55
prajahāti yadā kāmān
sarvān pārtha
manogatān
ātmany evā 'tmanā tushtah
sthita-prajñas tado 'cyate
56 duhkh
eshv anu dvigna manāh
sukh eshu vigata sprihah
vīta-rāga-bhaya-krodhah
sthita-dhīr munir
ucyate
57 yah sarvatrā 'nabhi snehas
tat-tat prāpya
shubhā 'shubham
nā
'bhinandati na dveshti
tasya prajñā
pratishthitā
58 yadā samharate
cāyam
kūrmo
'ngānī 'va sarvashah
indriyānī
'ndriyārthebhyas
tasya prajñā
pratishthitā
59 vishayā vinivartante
nirāhārasya dehinah
rasa-varjam raso 'py
asya
param drishtvā nivartate
60 yatato hy api kaunteya
purushasya vipashcitah
indriyāni pramāthīni
haranti prasabham
manah
61 tāni sarvāni samyamya
yukta āsīta mat-parah
vashe hi
yasye 'ndriyāni
tasya prajñā
pratishthitā
62 dhyāyato vishhayān pumsah
sangas teshū 'pajāyate
sangāt sanjāyate kāmah
kāmāt krodho 'bhijāyate
63 krodhād bhavati
sammohah
sammohāt smriti-vibhramah
smriti-bhramshād buddhi-nāsho
buddhi-nāshāt pranashyati
64 rāga-dvesha-viyuktais tu
vishayān indriyaish
caran
ātmavashyair vidheyātmā
prasādam adhigacchati
65 prasāde sarva-duhkānām
hānir asyo 'pajāyate
prasannacetaso hy
āshu
buddhih paryavatishthate
66 nā
'sti buddhir ayuktasya
na cā 'yuktasya bhāvanā
na cā 'bhāvayatah shāntir
ashāntasya kutah
sukham
67 indriyānām hi
caratām
yan ano 'nuvidhīyate
tad asya
harati prajñām
vāyur nāvam
ivā 'mbhasi
68 tasmād yasya
mahābāho
nigrihītānī sarvashah
indriyānī
'ndriyārthebhyas
tasya prajñā
pratishthitā
69 yā nishā
sarva-bhūtānām
tasyām jāgarti samyamī
yasyām jāgrati bhūtāni
sā nishā
pashyato muneh
70 āpūryamānam acala-pratishtham
samudram āpah
pravishanti yadvat
tadvat kāmā yam pravishanti sarve
sa shāntim āpnoti na kāmakāmi
71 vihāya kāmān yah sarvān
pumāmsh carati
nihsprihah
nirmamo nirahamkārah
sa shāntim
adhigacchati
72 eshā brāhmī sthitih pārtha
nai
'nām prāpya vimuhyati
sthitvā
'syām anta-kāle 'pi
brahma-nirvānam ricchati
OM TAT
SAT
ity
shrīmad bhagavad gītāsūpanishatsu
brahma
vidyāyām
yogashāstre
shrī
krishnā 'rjuna samvāde
sāmkhya-yogo nāma dvitīyo
'dhyāyah
CHAPITRE
10
shrī
bhagavān uvāca
1 bhūya eva
mahā-bāho
shrinu me
paramam vacah
yat te 'ham
prīya mānāya
vakshyāmi hita-kāmyayā
2 na me
viduh sura-ganāh
prabhavam na
maharshayah
aham ādir
hi devānām
maharshīnām ca
sarvashah
3 yo mām
ajam anādim ca
vetti loka-maheshvaram
asammūdhah sa
martyesu
sarva
pāpaih pramucyate
4 buddhir jñānam
asam mohah
kshamā satyam
damah shamah
sukham duhkham
bhavo 'bhāvo
bhayam cā 'bhayam eva ca
5 ahimsā samatā
tushtis
tapo dānam
yasho 'yashah
bhavanti bhāvā bhūtānām
matta eva
prithag-vidhāh
6 maharshayah sapta
pūrve
catvāro manavas
tathā
mad-bhāvā mānasā jātā
yeshām loka
imāh prajāh
7 etām vibhūtim yogam ca
mama yo
vetti tattvatah
so
'vikalpena yogena
yujyate nā 'tra samshayah
8 aham sarvasya
prabhavo
mattah sarvam
pravartate
iti matvā
bhajante mām
budhā bhāva-samanvitāh
9 mac-cittā mad-gata-prānā
bodhayantah parasparam
kathayantash ca
mām nityam
tushyanti ca
ramanti ca
10 teshām satata-yuktānām
bhajatām prīti-pūrvakam
dadāmi buddhi-yogam tam
yena mām
upayānti te
11 teshām evā 'nukampā ’rtham
aham ajñāna-jam tamah
nāshayāmy ātma-bhāvastho
jñāna-dīpena bhāsvatā
arjuna uvāca
12 param brahma
param dhāma
pavitram paramam
bhavān
purusham shāshvatam divyam
ādi
devam ajam vibhum
13 āhus tvām
rishayah sarve
devarshir nāradas tathā
asito devalo
vyāsah
svayam cai 'va
bravīshi me
14 sarvam etad
ritam manye
yan mām
vadasi keshava
na hi
te bhagavan vyaktim
vidur devā
na dānavāh
15 svayam evā 'tmanā 'tmānam
vettha tvam
purushottama
bhūta-bhāvana bhūtesha
deva-deva jagat-pate
16 vaktum
arhasy asheshena
divyā hy
ātma-vibhūtayah
yābhir vibhūtibhir lokān
imāms tvam
vyāpya tishthasi
17 katham
vidyām aham yogims
tvām sadā
paricintayan
keshu
keshu ca bhāveshu
cintyo 'si bhagavan
mayā
18 vistarenā 'tmano yogam
vibhūtim ca
janārdana
bhūyah kathaya
triptir hi
shrinvato nā 'sti me 'mritam
shrī
bhagavān uvāca
19 hanta te
kathayishyāmi
divyā hy ātma
vibhūtayah
prādhānyatah kuru-shreshtha
nā
'sty anto vistarasya me
20 aham ātmā gudākesha
sarva-bhūtā
’shaya-sthitah
aham ādish
ca madhyam ca
bhūtānām anta
eva ca
21 ādityānām aham
vishnur
jyotishām ravir
amshumān
marīcir marutām asmi
nakshatrānām aham
shashī
22 vedānām sāma-vedo 'smi
devānām asmi
vāsavah
indriyānām manash
cā 'smi
bhūtānām asmi
cetanā
23 rudrānām shamkarash
cā 'smi
vittesho yaksha-rakshasām
vasūnām pāvakash cā 'smi
meruh shikharinām aham
24 purodhasām ca
mukyam mām
viddhi pārtha
brihaspatim
senānīnām aham
skandah
sarasām asmi
sāgarah
25 maharshīnām bhrigur
aham
girām asmy
ekam aksharam
yajñānām japa-yajño 'smi
sthāvarānām himālayah
26 ashvatthah sarva-vrikshānām
devarshīnām ca
nāradah
gandharvānām citrarathah
siddhānām kapilo
munih
27 uccaihshravasam ashvānām
viddhi mām
amritodbhavam
airāvatam gajendrānām
narānām ca
narādhipam
28 āyudhānām aham
vajram
dhenūnām asmi
kāmadhuk
prajanash cā 'smi kandarpah
sarpānān asmi
vāsukih
29 anantash cā 'smi nāgānām
varuno yādasām aham
pitrinām aryamā
cā 'smi
yamah samyamatām aham
30 prahlādash cā 'smi daityānām
kālah kalayatām aham
mrigānām ca
mrigendro 'ham
vainateyash ca pakshinām
31 pavanah pavatām asmi
rāmah shastra-bhritām aham
jhashānām makarash
cā 'smi
srotasām asmi
jāhnavī
32 sargānām ādir antash ca
madhyam cai 'vā 'ham arjuna
adhyātma-vidyā vidyānām
vādah pravadatām aham
33 aksharānām akāro 'smi
dvandvah sāmāsikasya ca
aham evā ’kshayah kālo
dhātā
'ham vishvato-mukhah
34 mrityuh sarva-harash cā 'ham
udbhavash ca
bhavishyatām
kīrtih shrīr
vāk ca nārīnām
smritir medhā
dhritih kshamā
35 brihat-sāma tathā
sāmnām
gāyatrī chandasām aham
māsānām mārga-shīrsho 'ham
ritūnām kusumākarah
36 dyūtam chalayatām asmi
tejas tejasvinām aham
jayo 'smi vyavasāyo 'smi
sattvam sattvavatām aham
37 vrishnīnām vāsudevo 'smi
pāndavānām dhanamjayah
munīnām apy
aham vyāsah
kavīnām ushanā
kavih
38 dando damayatām asmi
nītir asmi
jigīshatām
maunam cai 'vā 'smi guhyānām
jñānam jñānavatām aham
39 yac cā 'pi
sarva-bhūtānām
bījam tad
aham arjuna
na tad
asti vinā yat
syān
mayā bhūtam
carācaram
40 nā
'nto 'sti mama divyānām
vibhūtīnām paramtapa
esha tū 'ddeshatah prokto
vibhūter vistaro
mayā
41 yad-yad vibhūtimat sattvam
shrīmad ūrjitam eva vā
tad tad
evā 'vagaccha tvam
mama tejo 'msha-sambhavam
42 athavā bahunai 'tena
kim jñātena tavā 'rjuna
vishtabyā
'ham idam kritsnam
ekāmshena sthito
jagat
OM TAT
SAT
ity
shrīmad bhagavad gītāsūpanishatsu
brahma
vidyāyām yoga
shāstre
shrī krishnā 'rjuna samvāde
vibhūtiyogo nāma dashamo
'dhyāyah
CHAPITRE
12
arjuna
uvāca
1 evam
satatayuktā ye
bhaktās twām
paryupāsate
ye cā 'py
aksharam avyaktamm
teshām ke
yogavittamāh
shrī
bhagavān uvāca
2 mayy
āveshya mano ye
mām
nityayuktā upāsate
shraddhayā parayo
'petas
te
me yuktatamā matāh
3 ye
tv aksharam anirdeshyam
avyaktam paryupāsate
sarvatragam acintyam
ca
kūtastham acalam
ghruvamm
4 samniyamye 'ndriyagrāmam
sarvatra samabuddhayah
te prāpnuvanti mām eva
sarvabhūtahite ratāh
5 klesho 'dhikataras teshām
avyaktāsaktacetasām
avyaktā hi
gatir duhkham
dehavadbhir avāpyate
6 ye
tu sarvāni karmāni
nayi samnyasya
matparāh
ananyenaii
'va yogena
mām dhāyanta upāsate
7 teshām aham samuddhartā
mrityusamsārasāgarāt
bhavāmi nacirāt pārtha
mayy āveshitacetasām
8 mayy
eva mana ādhatsva
mayi buddhim
niveshaya
nivasishyasi mayy
eva
ata ūrdhvam na samshayah
9 atha
cittam samādhātum
na shaknoshi
mayi sthiram
abhyāsayogena tato
mām icchā 'ptum dhanamjaya
10 abhyāse 'py asamartho 'si
matkarmaparamo bhava
madartham api karmāni
kurvan siddhim
avāpsyasii
11 athai
tad apy ashakto si
kartum madyogam
āshritah
sarvakarmaphalatyāgam
tatah kuru
yatātmavān
12 shreyo
hi jñānam abhyāsāj
jñānād dhyānam vishishyate
dhyānāt karmaphalatyāgas
tyāgāc chāntir anantaram
13 adveshtā sarvabhūtānām
maitrah karuna
eva ca
nirmamo nirahamkārah
samaduhkhasukhah kshamī
14 samtushtah satatam yogī
yatātmā dridhanishcayah
mayy arpitamanobuddhir
yo madbhaktah
sa me priyah
15 yasmān no 'dvijate loko
lokān no 'dvijate
ca yah
harshāmarshabhayodvegair
mukto yah
sa ca me priyah
16 anapekshah shucir daksha
udāsīno gatavyathah
sarvārambhaparityāgī
yo madbhaktah
sa me priyah
17 yo
na hrishyati na
dveshti
na shocati
na kānkshati
shubhāshubhaparityāgī
bhaktimān yah
sa me priyah
18 samah
shatrau ca mitre
ca
tathā mānāpamānayoh
shītoshnasukhaduhkheshu
samah sangavivarjitah
19 tulyanindāstutir mauni
samtushto yena
kenacit
aniketah sthiramatir
bhaktimān me
priyo narah
20 ye
tu dharmyāmritam idam
yathoktam paryupāsate
shraddadhānā matparamā
bhaktās te 'tīva me priyāh
OM TAT
SAT
ity
shrīmad bhagavad gītāsūpanishatsu
brahma
vidyāyām yoga
shāstre
shrī krishnā 'rjuna samvāde
bhakti yogo
nāma dvādasho
'dhyāyah
CHAPITRE 15
shrī
bhagavān uvāca
1 ūrdhva-mūlam adhah-shākham
ashvattham prāhur
avyayam
chandāmsi yasya
parnāni
yas tam
veda sa veda-vit
2 adhash co 'rdhvam
prasritās tasya shākhā
guna-pravriddhā vishaya-pravālāh
adhash ca
mūlāny
anusamtatāni
karmānu
bandhīni manushya-loke
3 na rūpam
asye 'ha tatho 'palabhyate
nā
'nto na cā 'dir na 'ca sampratishthā
ashvattham enam
suvirūdha-mūlam
asanga-shastrena dridhena
chittvā
4 tatah padam
tat parimārgitavyam
yasmin gatā
na nivartanti bhūyah
tam eva
cā 'dyam purusam prapadye
yatah pravrittih
prasritā purānī
5 nirmāna-mohā jita-sanga-doshā
adhyātma-nityā vinivritta-kāmāh
dvandvair vimuktāh sukha-duhka-samjñair
gacchanty amūdhāh padam avyayam tat
6 na tad
bhāsayate sūryo
na shashānko na pāvakah
yad gatvā
na nivartante
tad dhāma
paramam mama
7 mamai
'vā 'msho jīva-loke
jīva-bhūtah sanātanah
manah shashthānī 'ndriyāni
prakriti-sthāni karshati
8 sharīram yad
avāpnoti
yac cā 'py
utkrāmatī 'shvarah
grihītvai
'tāni samyāti
vāyur gandhān ivā 'shayāt
9 shrotram cakshuh
sparshanam ca
rasanam ghrānam eva ca
adhishthāya manash
cā 'yam
vishayān upasevate
10 utkrāmantam sthitam
vā 'pi
bhuñjānam vā
gunānvitam
vimūdhā nā 'nupashyanti
pashyanti jñāna-cakshushah
11 yatanto yoginash
cai 'nam
pashyanty ātmany
avasthitam
yatanto
'py akritā ’tmāno
nai 'nam pashyanty
acetasah
12 yad āditya-gatam tejo
jagad bhāsayate 'khilam
yac candramasi
yac cā 'gnau
tat tejo
viddhi māmakam
13 gām āvishya ca bhūtāni
dhārayāmy aham
ojasā
pushnāmi cau 'shadhīh sarvāh
somo bhūtvā rasā ’tmakah
14 aham vaishvānaro bhūtvā
prāninām deham
āshritah
prānā
’pāna-samāyuktah
pacāmy annam
catur-vidham
15 sarvasya cā 'ham hridi samnivishto
mattah smritir
jñānam apohanam ca
vedaish ca
sarvair aham eva
vedyo
vedānta-krid veda-vid
eva cā 'ham
16 dvāv imau
purushau loke
ksharash cā 'kshara eva ca
ksharah sarvāni bhūtāni
kūtastho kshara
ucyate
17 uttamah purushas
tv anyah
paramātme
'ty udāhritah
yo loka-trayam
āvishya
bibharty avyaya
īshvarah
18 yasmāt ksharam
atīto 'ham
aksharād api
co 'ttamah
ato 'smi loke
vede ca
prathitah purushottamah
19 yo mām
evam asammūdho
jānāti purushottamam
sa sarva-vid
bhajati mām
sarva-bhāvena bhārata
20 iti guhyatamam
shāstram
idam uktam
mayā 'nagha
etad buddhvā buddhimān syāt
krita-krityash ca
bhārata
OM TAT
SAT
ity
shrīmad bhagavad gītāsūpanishatsu
brahma
vidyāyām yoga
shāstre
shrī krishnā 'rjuna samvāde
purushottama yogo nāma pañca dasho
'dhyāyah